Göktelenin Boyu...

Bu soru Kopenhagen' daki bir
Üniversitenin fizik sınavından
alınmıştır: "Bir gökdelenin yüksekliğini
barometre ile nasıl bulursunuz, anlatınız."
Öğrencilerden birinin cevabı : " Barometrenin
ucuna bir ip bağlarsınız. sonra gökdelenin
tepesinden asıp sallarsınız. Barometre
yere değdiğinde ipin boyuyla barometrenin
boyunun toplamı gökdelenin yüksekliğini verecektir."

Bu oldukca orjinal cevap hocayı çileden çıkartmaya
yetti ve öğrenci dersten kaldı. Öğrenci cevabının
doğruluğu konusunda itirazda bulundu ve Üniversite
durumu çözmek için başka bir hoca gönderdi.

Bu noktada öğrenci hakkında ne düşünürdünüz?
Sizin kararınız ne olurdu ? Çocuk kalmalı mı
geçmeli mi ?

Yeni hoca, cevabın aslında doğru olduğuna fakat
kayda değer bir fizik bilgisinin varlığını
göstermediğine karar verdi. Sorunu çözmek üzere
Öğrencinin en azından asgari bir temel fizik
bilgisi olup olmadığını anlamak için ona altı
dakika vererek sorunun sözlü cevabını vermesi
kararını aldı. İlk beş dakika genç sessizliğe
gömüldü. Alnı düşünceden kırış kırış olmuştu.
Hoca zamanın tükenmekte olduğunu hatırlattığında
genç çesitli cevaplarının olduğunu fakat
hangisini kullanacağına karar veremediğini söyledi.
Tekrar acele etmesi tavsiye edilince genç
şöyle cevapladı:

"İlk olarak, barometreyi gökdelenin tepesine
çıkartıp kenarından aşağı bırakıp yere inene
kadar geçen süreyi ölçersiniz. Binanın
yüksekliği (H==0.5 x g x t kare) formülü
uygulanarak hesaplanabilir. Fakat barometre
için kötü bir seçim..."

"Veya güneş parlıyorsa, barometrenin yüksekliğini
ölçersiniz. Sonra onu bir yere dikip gölge
uzunluğunu ve sonra da gökdelenin gölge uzunluğunu
ölçebilirsiniz. Bundan sonrası basit bir
orantıyı çözmek olacaktır"

"Fakat bu konuda çok bilimsel bir cevap
istiyorsanız barometrenin ucuna bir sicim
bağlayıp onu bir sarkaç gibi sallandırabilirsiniz
önce yer seviyesinde daha sonra da gökdelenin
tepesinde. Yüksekligi T==2pi kare kvk
(I /g)formülündeki farktan yararlanarak
bulabilirsiniz."

"Yahut da gökdelenin dışarısında bir yangın
çıkış merdiveni varsa barometreyi bir cetvel
gibi kullanarak yukarıya çıkarken gökdelenin boyunu
barometre yüksekliği biriminden sayıp bunları
toplayabilirsiniz."

"Eğer ille de sıkıcı ve ortodoks olmak istiyorsanız,
tabii ki barometre ile gökdelenin tepesindeki ve
yer seviyesindeki basıncı ölçer milibar cinsinden
çıkan farkı feet'e çevirebilirsiniz ve yüksekliği
bulursunuz."

"Ancak bizler daima zihnin bağımsızlığı ve bilimsel
metodlar kullanma konusunda teşvik edildiğimiz
içindir ki en iyi yol şüphesiz hademenin kapısını
çalmak ve yeni bir barometre isteyip istemediğini
sorarak gökdelenin yüksekliğini söylemesi durumunda
ona bu barometreyi vereceğimizi söylemek olurdu."

Şimdi genci dinledikten sonra hala aynı şeyi mi
düşünuyorsunuz ? Geçmeli mi kalmalı mı ?

Öğrencinin adı: Niels Bohr, Fizik'te nobel ödülü
kazanan tek Danimarkalı.